İnsanlığın var oluşundan boyunca rüyalar önem kazanmış, kişiler gördükleri rüyaların anlamını istek ermişlerdir. Rüyaların yalnızca geçmişe bağlı olmadığı, ileri hakkında da bilgi verildiği inancı da vardır. Pratik olarak her bir gün gördüğümüz rüyaların yorumlarını online olarak aratır, şu mevzuda bilgiler sahiplik olan büyüklerimize şu rüyanın hangi mana içerdiğini sorarız.
Görülen rüyaların amel boyutunun hangi olduğunu, görülen rüyalarla amel ifade edilir mı şeklindeki kafamızı karıştıran sorulara tepki bulmaya çalışacağız. İşte rüya ile amel arasındaki ilişki hakkındaki her bir şey.
Rüya Nedir, Rüya Çeşitleri Nelerdir?
Rüyaların bizler üzerindeki etkisi oldukça fazladır, hatta öyle ki bazı kişiler gördükleri rüyalarla hareket ederler. Sizlere rüyanın kısaca hangi olduğunu açıklayarak, gördüğünüz rüyaların amel boyutunu açıklamaya çalışacağız.
Rüya kelimesi Arapça’dan dilimize giren tek kelimedir. Rüya, Ra-Ye fiil kökünden gelmiş, düşünde yalnız şey görmek anlamına olur. Rüya yalnız çok bilgi insanın tarafından tanımı yapılmış, açıklanmaya çalışılmıştır. Örnek verecek olursak İbn-i Haldun rüya tanımı: Manevi tek şey olup hayalinde iken insani olan ruhun, manalar alemine dalması sonunda gaibten başına akseden varlıkların şekli ile suretini yalnız anında görmesinden ibarettir.” Rüyalar hemen hemen her bir akşam gördüğümüz, uyandığımız anında anlamını öğrenmek için elimizden geleni yaptığımız, zaman zaman rüya, düşünceler zaman zaman ve ayrıca yalnız sinyal şeklindeki görüntülerdir.
Peygamber Resulümüz rüyayı şu şekilde tanımlar;
– Sizden biriniz sevdiği yalnız rüya görürse, o Allah’tandır. Bunun için Allah’a hamd edip rüyasını söylesin. Hoşuna gitmediği tek rüya görürse, o şeytandandır. Şerrinden Allah’a sığınsın ile onu kimseye ve açmasın. Değilse üstüne şer verecektir.”
– “Rüya üçtür. Tanrı tarafından olup müjde veren i̇yi rüya, üzüntü verip şeytandan çıkan rüya ve ayrıca insanın kendisini kendine tek şeyler söyleyip tasavvur ettiğinden gerçekleşmeye çıkan rüya.”
İslamiyet’e göre rüya üçe ayrılır;
1. Salihi, Rabbani Rüya; Yüce Allah tarafından gösterilen, aydınlık, insanın bereketli hissetmesini sağlayan rüyalardır.
2. Şeytani Rüya: Şeytan tarafından gösterilen, insanın huzurunu kaçıran, yanlış temele saptıran insanı huzursuz eden rüyalardır.
3. Bilinçaltı Rüyaları: Gün içinde düşündüklerimizi, gördüklerimizi, yaşadıklarımızı uykudayken görmemizdir.
Rüyaların dini boyutu böyleydi. Daha detaylı bilgiler için “Rüya Nedir ve ayrıca Niçin Rüya Görürüz?” adlı içeriğimize göz atabilirsiniz.
Görülen Rüyalar ve ayrıca Amel Söylenir mi?
Rüyalara amel edilmeli mü, yani gördüğümüz rüyalar doğrultusunda hareket etmeli miyiz? Sıkça sorulan şu soru insanların çoğunun sıkıntı çektiği konulardan biridir. Şu konuyu sizlere din alimlerinin ayetlerden bağlantıya çıkarak, hadislerle edindiğimiz bilgi doğrultusunda söylemeye çalışacağız.
İslam alimleri ve rüya ve ayrıca amel söylenir mı sorusunun cevabı, çok net söyleyiş ve ayrıca “edilmez” şeklindedir. Yusuf suresi, Saffat Suresi, Enbiya ile Fetih surelerinde bildiğimiz rüyalarında, dinde Kuran’da rolü oldukça önemlidir. Fakat rüyalar yalnız dini hüküm içermez ve ayrıca bu durumdan bağlantıya çıkarak bunlara amel edilemez. Hz. Yusuf rüyasında on tek yıldızın, ayın ve ayrıca güneşin başına secde ettiğini görür. Bunun manasını bildiği şartta işlemediği tek suçtan cezalandırılmış, zindanlarda fazla süre yatmıştır, köle şeklinde satılmıştır. Sonrasında bağımsızlığını kazanan Yusuf peygamberin şu şekilde rüya ve ayrıca etmemiş olması bunun en büyük kanıtıdır.
Rüyalarınıza göre hareket etmeyiniz. Gördüğünüz rüyalar çıkabilir, ama rüyalarınız doğrultusunda hareket etmeniz doğru değildir fakat salihi yani Yüce Allah tarafında gösterilen rüyaları dikkate almalısınız. Örneğin: Namaz kılmıyorsanız; rüyanızda kişinin size namaz kılmanız gerektiğini söylemesi, kendinizi namaz kılarken görmenizi görürseniz o yıllar şu namaz kılmanız gerektiği şeklinde yorumlayarak; namaza başlayabilirsiniz.
İbn-i Hazm der ki; “Peygamberlerin rüyaları dışında herhangi yalnız mevzuda yalnız kişinin rüyası ve (dini ve ayrıca toplumsal alanda) hüküm vermek kesinlikle caiz değildir. Çünkü rüya, (zannî tek bilgi olması dolayı) sözü öldürür. Rüyanın doğru olup olmadığını tespit etmenin imkânı yoktur. Rüyalarda ara sıra zıddı ve ayrıca kıyas vardır. Dinde ise kıyas, benzeri ve yapılır. Şu sebeple rüyalarla dini hükümler çıkarılamaz, dini yaşam ihsas edilemez, şu hakikatlere terstir.
Rüyaların çoğu bilinç altımızın bizlere oynadığı oyunlar şeklinde olabilir ya da da şeytan tarafından gösterilen bizleri yanlışa sürükleyebilir. Örneğin; rüyanızda saf sakallı tek dedenin sizlere içkinin günah olmadığını söylemesi, sizin yaptıklarınızın günah olmadığını söylemesi şeklinde dine kötülük verecek, sizleri kandıran rüyalara kesinlikle amel edilmemesi gerekir. Fakat rüyalar zaman zaman uyarı amaçlı olabilir. Şu halde yine ve ayrıca bağlayıcılığı yoktur, ama dikkate alınabilir.
Rüyalar ve ayrıca ilhamlar, Rabbani ile ilahi; şeytani ile nefsani olabilir. Bu durumdan dolayı bazı İslam alimleri şu üç şartın yerine getirmesi şeklinde ama dikkate alınabilir.
1. Görülen rüya ile ilham, dinimizin emirlerinden birini kaldıracı değilse yasaklayıcı şekildeyse; günah kılınan şeylerden birini helal edici cinsten ise, yani dine aykırı ise kesinlikle amel edilmemelidir çünkü şu rüyalar şeytan tarafından gösterilen rüyalardır.
2. Rüyanın güvenilir olduğunu, tüm insanlar tarafından itimat edildiği, Ebu Hanife, Şafi, İmamı Rabbani gibi kişiler olmalıdır. Bütün kişiler o zatın sahte söylemeyeceğini ile dinin esaslarını bilen, yaşayan kişi olduğunu kabul etmesi gerekir.
3. Rüyalar doğrultusunda kesinlikle dinin yalnız emriymiş gibi gösterilmemeli, ancak şu rüyalar örnek şeklinde anlatılabilir. Rüyalar birer ikazdır. Bağlayıcı ve ayrıca zorlayıcı asla olmamalıdır.
Kısaca;
Yukarıda belirttiğimiz gibi rüyalar üçe ayrılıyor. Şu rüyalar içinde ancak Salihi Rabbani rüyaları dikkate alabilir; ama şu rüyalara da amel etmemiz doğru olmayacaktır çünkü bunun belirleyici, asıl tek hükmü yoktur. Özellikle dini hüküm veren rüyalar, dinimize aykırı yasakları meşru kılan rüyalar şeytanın oyunu olabilir. Bunlara uyulması, inanılması halinde şirke düşecek kadar büyük günahlara sürüklenebilirsiniz. Gördüğünüz güzel rüyaları gönlü geniş, marifet sahipli insanlarla paylaşarak onların görüşlerini alabilirsiniz. Yeniden belirtmek gerekirse rüyaların bizler üzerinde bağlayıcı hükmü yoktur, görülen rüyalara amel edilmemesi gerektiğini söyleyelim. Siz ve şu konudaki görüşlerinizi, araştırma aşamasında yapmış olduğunuz bilgileri, paylaşabilirsiniz.
Rüyanın amel boyutu yukarıda paylaştığımız gibidir. O halde rüya tabirinin İslamiyet’te konumu nedir? Detaylı bilgiler için “İslama Göre Rüya Tahmini Nedir? Rüya Tabiriyle İlgili Ayetler” adlı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Amel Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Rüya ile amel arasındaki ilişkiyi detaylıca anlattık. İçeriğimizin şu kısmında amel hakkında istek edilen soruları cevaplayacağız. İşte ameller hakkında sıkça sorulan sorular.
Amel hangi demek din?
Amel, Arapça kökenli yalnız sözcüktür. Tek amacı gerçekleştirmek üzere yapılan iş anlamına ulaşılan amel, dinimizde ise daha çok kulun dünya yaşamı beri işlediği günahlar ve ayrıca sevaplar için kullanılır. Amel-i şans, hayırsız, kötü iş; amel-i doğru ise hayırlı tek iş anlamına gelmektedir.
Ametler niyetlere göredir hangi demek?
Peygamber (s.a.s): Ameller, niyetlere göredir. Herhangi bir kişi yaptığı işin karşılığını niyetine göre alır. Kimin niyeti, Allah’a ile Rasulüne hicret etmekse eline geçecek sevap da Tanrı ve ayrıca Rasulüne hicret sevabıdır.
İnsanın amel defterinin üstüne temsil edileceği yer neresidir?
Kuran’da günahkar kullara kitabın solundan, mümin kullara ise sağından verileceği açıkça anlatım ifade edilir. İşlediği sevaplar ve ayrıca günahlar eşit ise Araf’ta bekletileceklerdir.
Bir yanıt yazın